DEĞİŞEN DÜNYA: COVİD-19 VE İŞ YAŞAMI

Bütün dünyayı saran Covid-19 salgını diğer bütün ülkelerde görüldüğü gibi ülkemizi de toplumsal, psikolojik, ekonomik ve kültürel açılardan etkilemiştir. 10 Mart 2021 itibariyle 2,61 milyon bireyin ölümüne sebep olan virüsün, zamanla iş yaşamını etkilemesi de kaçınılmaz olmuştur. Bu bağlamda çalışan psikolojisi de farklı yönlerden etkilenmiştir. Çeşitli istihdam sorunları baş göstermiş, hatta özellikle büyük boyutta ekonomik sıkıntılardan etkilenen kurumlar, mevcut çalışanlarının dahi çıkışını vermiştir.

Covid-19'un etkilerini uzun vadede daha net görmekteyiz. İş yaşamında salgınla birlikte yaşanan birtakım büyük değişimler söz konusudur. Bunların en başında kurumların pandemi döneminde zorunlu olarak evden çalışmaya geçmesi gelmektedir. Pandemi döneminden bu yana bazı şiketler bu modeli devamlı hale getirmiştir. Gelişen ve sürekli değişien dünyamızda, teknolojiye uyum sağlayan kurumların varlıklarını sürdürebildikleri, uyum sağlayamayanların ise uzun süre ayakta kalamadığını biliyoruz. Buna bağlı olarak salgın döneminden en çok etkilenenlerse; KOBİ’ler, mikro işletmeler ve kendi başına çalışan meslek elemanları olmuştur. Evden çalışma modelinde çalışanların çevresi ve kurumu tarafından çalışmadıkları yargısına maruz kalmaları bir dezavantaj olarak görülmüştür. Ancak çalışanlara sağladığı birçok avantajı da görmezden gelmemiz mümkün değildir; çalışanların yolda geçirdiği zamanı kendisine ve ailesine ayırabilmesi, iş ortamı stresi ve baskılarından uzak olması, çalışanlarının veriminin artması bunun sadece birkaç örneğidir. 

Kurum açısından bakıldığında, çalışan başına düşen maliyetin az olması kurum adına bir artı olarak görülebilirken, bazı kurumların ekipman maliyetlerine yaptığı harcamaların arttığı gözlemlenmiş, çalışan üzerinde tam hakimiyet sağlayamadıkları ve çalışanların takım çalışmalarında zorlandıkları görülmüştür. Bazı kurumlarda işten çıkarmalar yapılmıştır. İş arkadaşlarının çıkışını gören çalışanlarda stres ve tedirginlik de pozitif yönde artış gösterecektir, bu da hiç şüphesiz çalışan verim ve motivasyonunu olumsuz yönde etkileyecektir. Bunların yanında önceki yıllarda yapılan bir araştırmada esnek çalışmaya uyum sağlayabilen kurumların çalışanlarında stresin azaldığı ve bu bağlamda örgütsel bağlılığın da arttığı gözlemlenmiştir. Örgütsel bağlılığın artmasıyla çalışan motivasyonu, verimi ve iş tatmininde artış gözlenecek, çalışanın kendine ayıracak zamanı olacak ve bununla beraber devamsızlık, stres gibi sorunlarda azalma görülecektir. 

Ayrıca değişen dünya düzeninde çalışanların yeni bir iş arayışına girdiğine özellikle hibrit veya uzaktan çalışma modeli imkanı sunan şirketlere eğilimleri olduğu net bir şekilde gözlemlenmektedir. 

Özetle enek çalışma modeli ve evden çalışma modelinin uygulanmasının uzun vadede hem çalışan hem de kurumlar adına faydalı olacaktır.

KAYNAKÇA

Aydıntan, B, Kördeve, M. (2016). Çalışanların Esnek Çalışma Modeli Çerçevesinde Örgütsel Bağlılık Düzeylerinim Değerlendirilmesi. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 2 (3), 27-48. 

Balcı, Y, Çetin, G. (2020). Covid-19 Pandemi Sürecinin Türkiye’de İstihdama Etkileri ve Kamu Açısından Alınması Gereken Tedbirler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar (Covid19-Özel Ek), 40-58.

Serinikli, N. (2021). Covid 19 Salgın Sürecinde Örgütsel Değişim: Uzaktan/Evden Çalışma Modeli. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31 (1), 277-288.

Tat, R, Gemlik, N. (2020). Pandemi Sürecinde Evden Çalışan Çağrı Merkezi Çalışanlarının Yaşadıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 7 (4), 266-272.